درحالي‌كه بحران‌هاي اقتصادي عربستان هر روز باعث تصميم و تقلاي جديدي در اين كشور مي‌شود پادشاه عربستان العساف، 67ساله را كه از سال1996 وزارت اقتصاد را در اختيار داشت بركنار كرده تا يكي از آخرين بازمانده‌هاي دوران ملك عبدالله هم مانند ديگران از مشاغل ارشد تسويه شود. محمد الجدعان كه پيش‌تر رئيس سازمان بازار سرمايه عربستان بوده جايگزين اين وزير كهنه‌كار شده است.
از زماني كه سلمان بن عبدالعزيز قدرت را در دست گرفت، دست به بركناري گسترده مقام‌هاي دوران پادشاهي عبدالله، برادر خود زد. بركناري وزير اقتصاد عربستان اما به‌خوبي نشان مي‌دهد كه فشارها بر عربستان و تلاش اين كشور براي بازسازي اقتصادي وارد فاز جديدي شده است.
از زمان به قدرت رسيدن سلمان و عرض‌اندام محمد، پسر او، كاهش شديد قيمت نفت و ماجراجويي‌هاي نظامي سعودي‌ها باعث افزايش بي‌سابقه كسري بودجه اين كشور شده است. 90درصد درآمدهاي بودجه عربستان به نفت وابسته است و سياست‌هاي دولت عربستان باعث شده اين كشور با كسري بودجه‌اي معادل يك پنجم توليد ناخالص داخلي خود مواجه شود.
به همين‌خاطر رياض زير بار قرض 10ميليارد دلاري از بانك‌هاي جهاني رفته و تلاش دارد هزينه‌ها و برخي يارانه‌ها را كاهش دهد. محمد بن سلمان كه پيش از اين چهره‌اش بيشتر در اتاق جنگ يمن ديده مي‌شد حالا مي‌خواهد خود را به‌عنوان رهبر و قهرمان تحول در اقتصاد اين كشور معرفي كند. او از ايجاد صندوق 2هزار ميليارد دلاري براي اقتصاد پسانفتي و خصوصي‌سازي حرف مي‌‌زند و گفته مي‌شود كه بركناري وزير اقتصاد هم تحت فشارهاي او صورت گرفته است. محمد بن سلمان، جوان‌ترين وزير دفاع جهان و جانشين وليعهد عربستان برنامه‌اي را تحت عنوان «افق2030» براي كاهش وابستگي اين كشور به درآمدهاي نفتي مطرح كرده كه اميد زيادي به آن وجود ندارد.
- زنجيره بحران‌ها
تسويه حساب با مقام‌هاي باقيمانده از دوران ملك عبدالله حالا ديگر تبديل به مسئله‌اي عادي در اين كشور شده است. درو كردن افراد باتجربه از كابينه و مهره‌چيني نزديكان به شاهزاده سعودي بسياري را متعجب كرده و كسي نمي‌داند اين كشور را با همه مشكلات ريز و درشتش به كجا خواهد برد.
بركناري العساف مدتي پس از آن صورت مي‌گيرد كه علي النعيمي، وزير نفت عربستان هم پس از 21سال وزارت به راحتي طي يك تماس تلفني در زمان اجلاس اوپك در قطر از كار خود بركنار شد. علي النعيمي، 81ساله با سال‌ها در اختيار داشتن وزارت نفت تبديل به يكي از چهره‌هاي مهم اين صنعت شده بود و بركناري او شوك در بازار انرژي جهان را به‌دنبال داشت. ملك سلمان و پسرش تلاش دارند با چنين اقداماتي بر بحران اقتصادي اين كشور غلبه كنند اما اين تقلا خود به بحران جديدي تبديل شده است.
مقام‌هاي عربستان كه سال گذشته ميلادي كسري بودجه بي‌سابقه 100ميليارد دلاري را تجربه كرده‌اند به تازگي مجبور شدند براي نخستين بار سراغ كاهش حقوق و لغو مزاياي كارمندان دولتي بروند. پادشاه عربستان، چندي پيش در دستوري حقوق وزرا را 20درصد و اعضاي مجلس شورا را 15درصد كاهش داد.
در اين ميان تنها نظاميان عربستان كه در يمن حاضر هستند براي اينكه روحيه‌شان حفظ شود از اين كاهش حقوق و مزايا مستثنا شده‌اند. درآمدهاي دولت عربستان در سال گذشته ميلادي به ۶۰۸ ميليارد ريال رسيد، درحالي‌كه درآمد پيش‌بيني شده ۷۱۵ ميليارد ريال سعودي بود. صندوق بين‌المللي پول هشدار داده است درصورتي كه اقدام‌هاي لازم صورت نگيرد احتمال ورشكستگي عربستان تا سال2020 وجود دارد. كاهش درآمد كارمندان دولتي، قطع يارانه‌هاي گذشته بدون شك نارضايتي مردمي را به‌ويژه در بخش‌هاي ضعيف‌تر مانند معلمان به‌دنبال خواهد داشت. عربستان طي سال‌هاي گذشته شاهد افزايش اعتراض‌هاي مردمي بوده است اما حالا مشكلات اقتصادي مي‌تواند آتش اين اعتراض‌ها را شعله‌ورتر كند.
نظر شما